Van advocatuur naar onderzoek: Matthias Vandamme over de impact van AI op het recht

In oktober 2025 startte Matthias Vandamme aan de Universiteit Gent als academisch assistent waar hij een doctoraatsonderzoek uitwerkt. Sinds 2020 is hij ook actief als advocaat, gespecialiseerd in privacy- en gegevensbeschermingsrecht. In dit artikel bespreekt hij deze carrièrewending toe en licht hij zijn onderzoeksdomeinen verder toe.

Van praktijk naar onderzoek

Mijn keuze om aan een doctoraatstraject te beginnen, is terug te brengen tot de ervaringen die ik heb opgedaan in het begin van mijn carrière in de advocatuur.

In 2020 begon ik als advocaat met het idee om de kennis van de schoolbanken om te zetten in de praktijk. Vlak voor ik startte, las ik Tomorrow’s Lawyers van Richard Susskind. Dat boek overtuigde me dat ik advocaat wou worden, maar dan wel een die actief meebouwt aan de toekomst van juridische dienstverlening.

Dit vertaalde zich in een sterke interesse voor legal tech. Mijn achterliggende drive bij het ontwikkelen van nieuwe legal tech projecten was om mezelf te vervangen. Zo ontwikkelden we op kantoor een project waarbij we de juridische analyse van websites automatiseerden. Wat vroeger enkele uren duurde, kon plots in een halfuur. Daardoor kwam er meer ruimte vrij voor persoonlijk advies om echte juridische meerwaarde te bieden.

De opkomst van AI in de juridische wereld

Toen de eerste grote LLMs opkwamen, stond ik zoals velen eerder sceptisch tegenover hun nut voor juristen. Mijn eerste testen leverden vooral grappige resultaten op. De AI-modellen werden al snel beter met als gevolg dat de resultaten verbazingwekkend goed werden.

Vervolgens barstte de AI-hype los in de Belgische legal tech wereld. Elke legal tech aanbieder had plots een AI-knop en nieuwe “AI-native” tools schoten als paddenstoelen uit de grond.

Ik zag advocaten zonder veel nadenken vertrouwelijke documenten uploaden in AI-tools zonder te weten wie er toegang had tot de gegevens. Dat riep bij mij fundamentele vragen op over beroepsgeheim, gegevensbescherming en de rol van de advocaat in een door technologie gedreven context.

Onderzoek naar de toekomst van juridische dienstverlening

Ik ben er oprecht van overtuigd dat AI een belangrijke rol gaat spelen in de toekomst van het recht. AI gaat volgens mij juristen ondersteunen en het recht toegankelijker maken. Het spreekt voor zich dat dit op een verantwoorde manier moet gebeuren.

Toen ik vacature aan de UGent zag voor een functie als onderzoeker en academisch assistent, wist ik dat ik de impact van AI op juridische dienstverlening verder wou onderzoeken. Momenteel ben ik het doctoraatsvoorstel aan het voorbereiden. Ik wil onderzoek voeren naar de wijze waarop het gebruik van Al de verdediging in rechte kan beïnvloeden, evenals naar fundamentele juridische en deontologische mechanismen zoals het beroepsgeheim en het recht op gegevensbescherming.

Van buitenaf lijkt dit misschien als een grote carrièrewending, maar voor mij voelt het als de logische volgende stap in hetzelfde verhaal: “actief meebouwen aan de toekomst van juridische dienstverlening”.